Wyobraź sobie zdjęcie młodej kobiety. Jest w pięknej sukience, na jej twarzy gości promienny uśmiech. Śmieją się jej oczy, usta i jej ciało. Po latach ogląda to zdjęcie z bliskimi, wszyscy wspominają jak pięknie wyglądała, jaki cudowny był to dzień i jaka była szczęśliwa. Gdy kobieta wyznaje, że to był dla niej straszny czas, a pod maską tego uśmiechu w środku była ruina, bliscy są w szoku. To była uśmiechnięta depresja.
23 lutego obchodzimy Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. WHO szacuje, że do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. Jak wskazuje raport „NFZ o zdrowiu. Depresja” w Polsce na depresję cierpi około 1,2 mln osób1.
Najtrudniejszy uśmiech – gdy depresja nie wygląda jak depresja
Czy wiesz, że depresja nie musi przebiegać “typowo”, a objawy nie zawsze są widoczne i wyraźne? Osoby zmagające się z depresją wysokofunkcjonującą (uśmiechnięta depresja, maskowana depresja), potrafią ukrywać swoje cierpienie, zachowując pozory normalności.
Depresja może dotknąć każdego, niezależnie od statusu, sukcesów zawodowych czy osobistych. Osoba z depresją wysokofunkcjonującą może wykonywać swoje codzienne obowiązki, utrzymywać pracę i angażować się w życie społeczne. Wewnętrznie czuje się przytłoczona, wyczerpana i pozbawiona sensu. W rzeczywistości, ukrywanie emocji i udawanie, że wszystko jest w porządku, może prowadzić do pogłębienia poczucia samotności i izolacji.
Jak rozpoznać uśmiechnietą depresję?
Uśmiechnięta depresja może być trudna do zdiagnozowania, ponieważ osoba z taką formą depresji skutecznie ukrywa swoje cierpienie za maską „normalności”. Warto zwrócić uwagę na subtelne zmiany w zachowaniu i samopoczuciu.
Sygnały wskazujące na depresję maskowaną
- Nadmierna troska o innych, zaniedbywanie siebie
Osoba z uśmiechniętą depresją może koncentrować się na pomaganiu innym, podczas gdy sama nie dba o swoje potrzeby emocjonalne, psychiczne czy fizyczne. Może to być mechanizm obronny, by unikać własnego cierpienia, maskując ból poprzez zaspokajanie potrzeb innych. - Pozornie dobre samopoczucie
Osoba może być często uśmiechnięta, trzymać się z dala od tematów związanych z jej własnymi problemami emocjonalnymi. Może na przykład żartować lub śmiać się w towarzystwie, ale jednocześnie czuć głęboki smutek, pustkę i beznadzieję. Ten uśmiech jest często maską, by nie pokazać prawdziwych emocji. - Chroniczne zmęczenie
Choć osoba stara się zachować pozory normalności, może cierpieć na chroniczne zmęczenie. Może mówić, że „wszystko w porządku”, ale jej energia jest na wyczerpaniu. Codzienne obowiązki mogą stać się coraz trudniejsze do zniesienia, mimo że zewnętrznie wciąż wykonuje je sprawnie. - Perfekcjonizm i nadmierna presja
Osoba z wysokofunkcjonującą depresją często stawia sobie nierealistyczne wymagania, dążąc do perfekcji w pracy, w relacjach czy w życiu codziennym. Czuje ogromną presję, by być „idealną”, a jednocześnie zmaga się z wewnętrzną pustką i brakiem satysfakcji z osiąganych celów. - Samokrytyka i poczucie winy
Często można zauważyć, że taka osoba jest bardzo krytyczna wobec siebie, ma poczucie winy, nawet gdy nie zrobiła niczego złego. Czuje się niedoskonała, nawet jeśli nie ma powodu do takich odczuć. - Somatyczne objawy
Uśmiechnięta depresja może objawiać się w formie fizycznych dolegliwości, takich jak bóle głowy, bóle pleców, zmęczenie, problemy ze snem, bez wyraźnej przyczyny medycznej. Osoba może mieć trudności w skupieniu się na zadaniach, co jest wynikiem zmniejszonego poziomu energii lub rozproszenia myśli. - Brak zainteresowania dawnymi pasjami
Mimo że osoba może wciąż wykonywać te same aktywności, które kiedyś ją cieszyły, w głębi serca traci zainteresowanie tym, co kiedyś sprawiało jej radość.
Depresja to choroba, którą można wyleczyć
Jeśli czujesz, że coś jest nie tak, jeśli ból emocjonalny wydaje się nie do zniesienia – pamiętaj, że depresję można leczyć. Nie musisz przechodzić przez to sam. Terapia, rozmowa z odpowiednim specjalistą, wsparcie emocjonalne – to wszystko może pomóc odzyskać równowagę i sprawić, że poczujesz się lepiej. Chociaż pierwszy krok jest często najtrudniejszy, jest to krok w stronę uzdrowienia. Warto otworzyć się na pomoc, bo nie jesteś sam/a w tym. Nie bój się prosić o wsparcie i szukać terapii, która pomoże odzyskać dobre samopoczucie.
Leczenie depresji może obejmować dwa obszary: psychoterapię i farmakoterapię. Psychoterapia pomaga w zrozumieniu i przetwarzaniu emocji, a także w nauce radzenia sobie z trudnymi myślami i zachowaniami. Poprzez regularne sesje z terapeutą, pacjent może nauczyć się rozpoznawać negatywne wzorce myślenia, które wpływają na jego nastrój. Może rozwijać zdolności do zarządzania stresem, lękiem i trudnymi sytuacjami życiowymi.
Farmakoterapia natomiast polega na stosowaniu leków przeciwdepresyjnych, które pomagają w regulacji poziomu neuroprzekaźników w mózgu, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina. Leki te mogą pomóc w złagodzeniu objawów depresji, takich jak smutek, apatia, zmęczenie czy lęk. Farmakoterapia często jest stosowana w przypadkach ciężkiej depresji lub gdy psychoterapia sama w sobie nie przynosi wystarczających efektów. Leki są dobierane indywidualnie, a ich skuteczność i bezpieczeństwo monitorowane przez lekarza psychiatrę. W połączeniu psychoterapia i farmakoterapia mogą stanowić kompleksowe podejście, które skutecznie wspiera pacjenta w leczeniu depresji.
Jak wspierać osobę w depresji?
Komunikowanie się z osobą w depresji wymaga szczególnej wrażliwości, empatii oraz cierpliwości. Depresja to poważny stan, który wpływa na sposób myślenia, odczuwania i reagowania. Osoby cierpiące na depresję często czują się osamotnione, przygnębione i bezwartościowe, dlatego każda interakcja z nimi powinna opierać się na szacunku i wsparciu.
Nie mów: “będzie dobrze”, “inni mają gorzej”, “ogarnij się”, „nie masz powodów do smutku, przecież masz świetne życie”, „weź się w garść”. Pamiętaj! Osoba mierząca się z depresją pragnie się czuć lepiej, ale jej stan może sprawiać, że jest to bardzo trudne.
Wybierz wspierające komunikaty:
„Jestem tutaj dla ciebie, jeśli chcesz porozmawiać.”
„To, co czujesz, jest ważne i zasługuje na uwagę.”
„Masz prawo czuć się tak, jak się czujesz.”
„Nie musisz przechodzić przez to sam/a.”
„Wiem, że to trudne, ale wierzę, że masz w sobie siłę, by przez to przejść.”
„Chcę, żebyś wiedział/a, że cię rozumiem i jestem tu, żeby ci pomóc, na ile mogę.”
„Twoje uczucia są normalne w tej sytuacji. To, co przeżywasz, nie definiuje cię jako osoby.”
„Pamiętaj, że nie musisz mieć wszystkich odpowiedzi od razu. Możemy zrobić to krok po kroku.”
„Dziękuję, że dzielisz się ze mną tym, co czujesz. To bardzo ważne, by mówić o swoich emocjach.”
„Będę przy tobie, nieważne co. Razem znajdziemy drogę do lepszego samopoczucia.”
Gdzie szukać wsparcia?
W przypadku depresji ważne jest, by szukać pomocy i wsparcia, żeby nie zmagać się z nią samodzielnie. Oto kilka miejsc, gdzie można znaleźć wsparcie:
- Psychoterapeuta lub psycholog – Skorzystanie z usług specjalisty, który pomoże zrozumieć przyczyny depresji i opracować skuteczne strategie radzenia i udziela wsparcia w drodze do zdrowia.
- Psychiatra – w zależności od intensywności objawów warto skonsultować się z psychiatrą. Może on zalecić leczenie farmakologiczne (leki przeciwdepresyjne), które może wspierać terapię.
- Poradnie zdrowia psychicznego – W wielu miastach znajdują się placówki, które oferują pomoc w zakresie zdrowia psychicznego. Można tam skorzystać z konsultacji z psychoterapeutą, psychologiem lub psychiatrą.
- Telefon Zaufania – Istnieje wiele telefonów zaufania, które oferują anonimową pomoc, gdy czujesz się przytłoczony depresją. W Polsce jednym z takich telefonów jest 116 123, gdzie można porozmawiać z wykwalifikowanymi doradcami.
- Grupy wsparcia – W niektórych miastach organizowane są grupy wsparcia dla osób z depresją, gdzie można podzielić się swoimi doświadczeniami z innymi, którzy przeżywają podobne trudności.
- Bliscy i przyjaciele – Choć może być trudno o tym rozmawiać, warto otworzyć się na bliskie osoby, które mogą okazać wsparcie emocjonalne i pomóc szukać profesjonalnej pomocy.
Źródła: